Το σουσάμι, θεωρείται ένα από τα πρώτα φυτά που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος τόσο για τους σπόρους του όσο και για παραγόμενα προϊόντα των σπόρων όπως για παράδειγμα αλεσμένοι σπόροι και σησαμέλαιο.
Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν ”σέσαμον” και το χρησιμοποιούσαν ως τροφή, αλλά και για την παραγωγή φαρμάκων.
Ο Ιπποκράτης τονίζει την υψηλή διαιτητική του αξία, ο Γαληνός το χρησιμοποιεί ως φάρμακο και ο Αθηναίος, στους “Δειπνοσοφιστές” , το θεωρεί ως μια από τις βασικές τροφές των αρχαίων Ελλήνων. Επιπλέον, ο Αριστοφάνης αναφέρει μια από τις χρήσεις του σουσαμιού, γνωστή μέχρι τις μέρες μας : “Η κότα ψήθηκε. Το παστέλι του σουσαμιού ζυμώθηκε”. και στο έργο “Βατραχομυομαχίες” αναφέρεται το σουσαμότυρο, προφανώς ένα μίγμα τυριού και ταχινιού. Τέλος η σησαμίς, ένα μίγμα σουσαμιού και μελιού (είδος χαλβά ) προσφερόταν στους γάμους, ενώ το κνήκον παρασκευαζόταν από αλευρωμένο γάλα και γαρνίρονταν με μέλι και σουσάμι.
Tο σουσάμι χρησιμοποιείται στην επιφάνεια του ψωμιού, αρτοσκευασμάτων, για εμπλουτισμό της γεύσης τους και για αρωματικούς λόγους. Στην Ελλάδα το σουσάμι είναι πολύ γνωστό ως βασικό συστατικό παραδοσιακών προϊόντων και γλυκών όπως το κουλούρι Θεσσαλονίκης, η σουσαμόπιτα, η λαγάνα και το παστέλι.
Αυτοί οι μικροί σπόροι, είναι από τις πιο θρεπτικές τροφές. Το σουσάμι, καθώς και τα προϊόντα που παράγονται από αυτό, δηλαδή το σουσαμέλαιο, το ταχίνι και ο χαλβάς, είναι εξαιρετικά πλούσια σε βιταμίνες, σε ωφέλιμα λιπαρά και σε πολύτιμα αντιοξειδωτικά.
Όσο αφορά το ταχίνι, είναι ένα αυθεντικό φυσικό προϊόν υψηλής πρωτεϊνικής αξίας το οποίο είναι απαραίτητο, τόσο για την υγεία όσο και για τη σωστή διατροφή. Παράγεται από επιλεγμένους σπόρους σουσαμιού, οι οποίοι έχουν ψηθεί και αλεστεί και θεωρείται άκρως υγιεινό. Επιπροσθέτως, Έχει αποδειχτεί ιδιαίτερα ευεργετικό για τον ανθρώπινο οργανισμό, γιατί περιέχει πλήθος θρεπτικών στοιχείων και βιταμινών. Αναλυτικότερα, το ταχίνι περιλαμβάνει ουσίες με σημαντική αντιοξειδωτική δράση, βιταμίνες Ε, Β1 και Β6 και έναν μοναδικό συνδυασμό πρωτεϊνών, πλούσιες σε θειούχα αμινοξέα, λιγνάνες, σεσαμίνη, σεσαμολίνη, τοκοφερόλη και φυσικά μέταλλα, όπως ασβέστιο, σίδηρο, φώσφορο,μαγνήσιο και ψευδάργυρο.
Τόσο το σησάμι, όσο και τα προϊόντα του είναι τρόφιμα υψηλής πρωτεϊνικής αξίας, ιδιαίτερα πλούσια σε ορισμένα αμινοξέα στα οποία άλλες φυτικές τροφές υστερούν. Συνδυασμός οσπρίων με ταχίνι αυξάνει την αξία της συνολικής πρωτείνης. Επίσης, το λάδι του σησαμιού είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε ακόρεστα λιπαρά οξέα τα οποία βοηθούν στη μείωση της χοληστερόλης. Ταυτόχρονα, το σησάμι είναι πλούσιο σε ασβέστιο, σίδηρο, φώσφορο, κάλιο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο και σελήνιο, στοιχεία απαραίτητα για την καλή υγεία του ανθρώπινου οργανισμού.
Ο χαλβάς για να παρασκευαστεί ακολουθείται μια συγκεκριμένη διαδικασία.
Πρώτα, αποφλοιώνεται το σουσάμι και στη συνέχεια ψήνεται και αλέθεται για να ετοιμαστεί το ταχίνι. Ζάχαρη και νερό ανακατεύονται και ψήνονται στη φωτιά μέχρι το μείγμα να μετατραπεί σε καραμέλα. Έπειτα, προστίθεται το ταχίνι και ανακατεύονται όλα τα υλικά μαζί πολύ καλά. Είναι ένα γλυκό ιδιαίτερα δημοφιλές κατά την περίοδο της νηστείας της Σαρακοστής και μπορεί να καταναλωθεί σαν κύρια τροφή ή σαν επιδόρπιο με κανέλα ή λεμόνι. Τέλος, θεωρείται γλυκό υψηλής περιεκτικότητας σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βιταμίνη Ε, ασβέστιο, φώσφορο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, σελήνιο και αντιοξειδωτικές ουσίες. Είναι, ακόμη, πλούσιο σε φυτικές ίνες, με υγιεινά λιπαρά, πλούσιο σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και κυρίως ω-3.
Βάσει δυναμικότητάς ,σήμερα στην Βόρεια Ελλάδα γίνεται η μεγαλύτερη επεξεργασίας σησαμιού σε όλη την Ευρώπη. Ο χαλβάς παράγεται από το ταχίνι, δηλαδή 100% αλεσμένο σουσάμι, με αποτέλεσμα να διατηρεί ακέραιες όλες τις ευεργετικές ιδιότητες του πολύτιμου αυτού σπόρου.
Χρησιμοποιείται ακόμη σουσάμι αρίστης ποιότητας και στην παραγωγή του ταχινιού, , το οποίο αφού επεξεργαστεί μέσα από μηχανικές μεθόδους, όσον αφορά το πλύσιμο, την απομάκρυνση ξένων σωμάτων κ.λπ., αλέθεται σε πέτρινους μύλους, χωρίς τη χρήση χημικών ή άλλων ουσιών και καβουρδίζεται.